Մտորումներ ճանապարհի կեսին․ համաշխարհային փիլիսոփայական միտքը հայերեն

Հուլիսի 8ին «Գիրք ընդ քո» սրճարանում տեղի ունեցավ «Մտորումներ ճանապարհի կեսին․ համաշխարհային փիլիսոփայական միտքը հայերեն» խորագրով քննարկում, որի հատուկ հյուրն էր «Գալուստ Կիւլպէնկեան թարգմանական մատենաշար» նախագծի խորհրդատվական հանձնախմբի անդամ Արա Սանջյանը։ Պարոն Սանջյանը խոսեց մատենաշարի ստեղծման հիմնական նպատակի և Հայաստանի կրթական և գիտական շրջանակներում ծրագրի ազդեցության մասին, ինչպես նաև թարգմանական գործունեության շնորհիվ լեզվի զարգացման հնարավորությունների և այս թարգմանությունների տարածման կարևորության մասին։ 

Պարոն Սանջյանը պարզաբանեց, որ ներկայումս թարգմանվող գրքերի ընտրությունը 2016 թ. արվել է հաշվի առնելով հումանիտար գիտությունների ոլորտում թարգմանական գրականության բացը, սակայն այդ բացը ամբողջովին և մեկ ծրագրի շրջանակներում լրացնել հնարավոր չէ։ Ուստի որոշում կայացվեց թարգմանել վերջին շրջանի կարևորագույն հեղինակներից մի քանիսին, որոնք եբրևէ թարգմանված չեն եղել հայերեն։ Պարոն Սանջյանը նշեց, որ համաշխարհային գիտական մտքի թարգմանության ուղղությամբ աշխատում են հայաստանյան տարբեր հրատարակչություններ՝ տարբեր ֆինանսավորող կազմակերպությունների օգնությամբ, ուստի վերջին տարիներին ավելի շատ թարգմանված գրքեր են հայտնվել գրաշուկայում և ապագայում դրանց ցանկը հավանաբար էլ ավելի է մեծանալու։

Քննարկման ընթացքում խոսվեց նաև թարգմանական գործընթացի և նոր բառաշերտի ստեղծման կարևորության մասին։ Դեռ վաղ է խոսել նոր բառերի շրջանառության մեջ մտնելու մասին, քանի որ դա ավելի երկարատև գործընթաց է։ Պարոն Սանջյանի և այլ մասնակիցների պնդմամբ ընթերցողները իրենք կամ կընդունեն և կօգտագործեն նոր բառերը, կամ էլ դրանք ժամանակի ընթացքում կմոռացվեն և նորերը ի հայտ կգան։ Այս գործընթացը անվերջ է և կարևոր է ապահովել թարգմանական աշխատանքների շարունակականությունը։ Հանդիպմանը մասնակցում էին մատենաշարի թարգմանիչները, խմբագիրները, ինչպես նաև համալասարանականներ և ընթերցողներ։ Հնչեցին հարցեր, արձագանքներ և ծավալվեց հետաքրքիր բանավեջ։

Հնչեցին բազմաթիվ կարծիքներ մատենաշարի շարունակականության անհրաժեշտության մասին, ընթերցողների կողմից երախտագիտության խոսքեր կարևոր աշխատանքի համար, ինչպես նաև առաջարկներ ավելի սերտ համագործակցելու հայաստանյան ԲՈՒՀերի հետ՝ գրքերը ուսումնական ծրագրերում ընդգրկելու նպատակով և ակադեմիական շրջանակի հետ՝ դրանք գիտական երկխոսություններում ներգրավելու նպատակով։

Արդեն լույս է տեսել 4 գիրք՝ Ջորջօ Ագամբէն, «Մնացորդք Աւշուիցի: Արխիւը եւ վկան»(Giorgio Agamben, Quel che resta di Auschwitz. L’archivio e il testimone (Homo sacer III), Ակտուալ արվեստ հրատարակչություն, 2020; Յուրգեն Հաբերմաս, «Հանրայնության կառուցվածքային փոփոխությունը», Ալան Բադիու, «Դարը», Միշել Ֆուկո, «Գիտելիքի հնագիտությունը»։ 

 

Արա Սանջյանը պատմաբան է։ 1991 թվականին ավարտել է ԵՊՀ պատմության ֆակուլտետը։ Մասնագիտությունը՝ հայոց պատմություն։ Այնուհետև, 1996 թվականին ավարտել է Լոնդոնի համալսարանի Արևելյան և աֆրիկյան հետազոտությունների դպրոցի դոկտորական դասընթացը։ Մասնագիտությունը՝ Միջին Արևելքի նորագույն պատմություն։ 1996-2005 թվականներին Արա Սաջյանը ղեկավարել է Բեյրութի Հայկազյան համալսարանի հայագիտության, պատմության և քաղաքագիտության ամբիոնը։ 2006 թվականից նա աշխատում է որպես Միչիգանի համալսարանի Դիրբոռն քաղաքի մասնաճյուղի Հայագիտական հետազոտությունների կենտրոնի վարիչ։ Հրատարակված գիտական աշխատությունները վերաբերվում են Հայաստանի, Մերձավոր արևելքի հայագաղութների, Թուրքիայի և Արևմտյան Ասիայի արաբական երկրների Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո պատմությանը։

Հանդիպման ամբողջական ձայնագրությունը կարող եք դիտել ստորև։