Լույս տեսավ Գրիգոր Պըլտեանի 75 ամյակին նվիրված հրատարակումների երրորդ՝ եզրափակիչ հնգյակը
Գալուստ Կիւլպէնկեան Հիմնարկութեան Հայկական Բաժանմունքի օժանդակությամբ և «Գրիգոր Պըլտեանի բարեկամներու շրջանակ»-ի նախաձեռնությամբ, ԱՐԻ գրականության հիմնադրամը հրատարակել է Գրիգոր Պըլտեանի 75 ամյակին նվիրված գրքերի շարք, որը ներկայացնում է գրողի տասնհինգ ընտրված գործեր, այդ թվում մինչ այսօր անտիպներ։
Ներկայացնում ենք գրքերի երրորդ հնգյակը՝ ԼԵԶՈՒՆԵՐ, Կ․ՊՈԼՍՈՅ ԱՆԿՈՒՄԸ, ՊԱՏՈՒՄ, ՃԱՐՏԱՍԱՆԱԿԱՆ ԱՐՈՒԵՍՏ ԵՒ ԿԵԱՆՔԻ ՈՃ և առաջին անգամ հրատարակված ԱՍԱՏՈՒՐ:
Պըլտեանը այս գործերում խոսում է Գրիգոր Նարեկացու «Մատյան ողբերգության» ստեղծագործության մեջ ճարտասանական արվեստի մասին, պատմելու և պատումի, Պոլսո գրականության, հատկապես բանաստեղծությունների ավանդության, լեզվի կազմավորիչ դերի, ինչպես նաև վերլուծում և քննարկում է հանրահայտ հայ ժամանակակից նկարիչ Ասատուր Պզտիկյանի կյանքը և ստեղծագործությունները։
Հեղինակի մասին
Գրիգոր Պըլտեանը բանաստեղծ է, արձակագիր, գրաքննադատ։ Ծնվել է Բեյրութում, ապա տեղափոխվել է Ֆրանսիա՝ Սորբոնի համալսարանում սովորելու նպատակով։ Դասավանդել է Ֆրանսիայի Արևելյան լեզուների և քաղաքակրթությունների ազգային ինստիտուտում և Լիոնի կաթոլիկ համալսարանում։ Բազմաթիվ աշխատությունների հեղինակ է և դասախոսություններով հանդես է գալիս աշխարհի հեղինակավոր համալսարաններում։
Հեղինակը ինքն իր մասին
Փոխան կենսագրութեան
Ինչպէ՞ս գրել հետզհետէ աւելի ազատ, աւելի անկաշկանդ, աւելի մօտիկ էականին։ Հարցում՝ որուն կը ջանամ մնալ հաւատարիմ։ Առաջին տարիներուն (Պէյրութ 1965) թերեւս պէտք եղաւ որ գրել սորվիմ, հնարաւորին չափ։ Որքան յամառիմ սորվիլ, կ՚անդրադառնամ, որ տակաւին ոչինչ գիտեմ։ Այդ թուականէն մինչեւ երէկ հրատարակուածը կ՚ուզեմ մոռնալ։ Պերճանք է – եթէ ոչ ինքնահաճութիւն – ժամանակ վատնել նայելու համար անցեալի Մեդուսային։ Հարիւրաւոր էջեր գուցէ կազմեն գրական փորձառութիւն մը, որ կը կոչուի բանաստեղծութիւն, քննադատութիւն, ուսումնասիրութիւն, գեղարուեստական արձակ, սակայն չ՚ուզեր սահմանափակուիլ որեւէ գրական սեռի սահմաններուն մէջ։
Գրելը անկասկած զգալ-մտածել-լեզուել մըն է։ Եւ այդ մակարդակին բոլոր գրածներս կու գան նոյն յայտարարին կամ կը մեկնին նոյն կիզակէտէն։ Փորձառութիւնը շեղանցք մը չէ՞։ Յաջորդին՝ 2006ին, յուսամ՝ գեղարուեստական արձակի նոր հատոր մը՝ «Երկուք»ը, ապա Մանտրաներու նոր շարք մը, արդէն պատրաստ, վերջապէս՝ փոքր արձակներու գիրք մը, այն մէկը, որ տարիներէ ի վեր կը ձեւաւորուի «Ընդառաջում» անունին տակ, գրուող երբեմն-երբեմն, ըստ պէտքի եւ ըստ դէպքի։ Փարիզ, Պէյրութ, աշխարհը, ոչ մասնաւորաբար Սփիւռքը, ոչ մասնաւորաբար Հայաստանը։ Տեղ, մտածում, արուեստ, բազմատեսակ, բազմամակարդակ, մերթ ժամանակակից, մերթ ժառանգուած մտահոգութիւններ։ Էջեր՝ որ պիտի գրեմ այնպէս ինչպէս պիտի գրէի ուրիշ լեզուով, ուրիշցած հայերէնով, որ Երեւանի մէջ ինչպէս այլուր վարժ չեն լսելու կամ արդէն պատրաստ են թաղելու։ Բայց չե՞մ գրած ուրիշօրէն, ըսենք ուրիշերէն, երեւակայական ուրիշի մը համար։ Չեմ փարած սա կամ գաղափարախօսական հոսանքին եւ կը փորձեմ պահպանել գրագէտի անկախութիւնս նոյնիսկ «ազգային կոչուած» հարցերու մէջ։ Գրողը հայելի-դիտորդ մը չէ, քննադատ-ոսպնեակ մըն է՝ թերեւս աշխարհին հանդէպ եւ մեր՝ եթէ ի հարկէ մենք ալ աշխարհին մէջն ենք եւ ոչ անոր քովը։ Յամենայն դէպս՝ ոչ մէկ ցանկութիւն «խելօքնալու», գռեհկանալու, դառնալու պէտք եղածէն աւելի «իմաստուն» եւ ծառայելու «հայ գրականութեան», որ, ի դէպ, կը պատկանի ոչ ոքի, ոչ լրագրողներուն, ոչ միութիւններուն, ոչ ծիրանաւոր պրոֆեսորներուն։ Ամեն գրող գրականութիւնը կը սկսի առանց աւարտելու, ի վերուստ, կամ ի վարուստ։ Սակայն, նոյն ատեն, երբեք չի բնակիր լեզուով կառուցուած հանգստաւէտ տան մէջ։ Ըսած եմ անգամ մը. գրել կը նշանակէ ըլլալ դուրսը։ Ահա դուրսը՝ հինգերորդ յարկի աշնանամուտը, միջերկրականեան թուփերով, փարիզեան խոնաւ արեւմարով, մետրոյի անընդմէջ դղրդիւններով։ Փողոցէն հեռատեսիլի շատաբան խօսնակը կը գուժէ չես գիտեր քանի հազար աղէտեալ, քանի հազար անգործ, ի՞նչ ոճիր, ի՞նչ արկած, օճառի, մեքենայի, ֆաստ ֆուտի ճեպընթաց ծանուցումներու շարքին։ Ինչպէ՞ս դադրիլ ըլլալէ իր ժամանակի մարդը։
(Ինքնագիր գրական հանդեսի կայքից)